Hiện nay nhằm giảm thiểu sự rắc rối, phức tạp của thủ tục hành chính về đăng ký nơi cư trú, nhà nước đã triển khai đến người dân một thủ tục đăng ký tạm trú online trên cổng dịch vụ công quốc gia. Vậy cụ thể thủ tục đăng ký tạm trú online cho người thuê nhà ở trọ được tiến hành như thế nào? Hãy cùng NP Space tìm hiểu với bài viết dưới đây.

1. Người thuê nhà có được đăng ký thường trú không?

Theo khoản 3 Điều 20 của Luật Cư trú 2020, việc đăng ký thường trú tại nơi đang thuê, mượn hoặc ở nhờ là hoàn toàn hợp pháp và có một số điều kiện cần được tuân thủ. Để được đăng ký thường trú, người thuê nhà phải đảm bảo các yêu cầu sau:

Thủ tục đăng ký tạm trú cho người ở trọ. Nguồn: Luật Việt Nam.

• Được sự đồng ý của chủ sở hữu chỗ ở: Theo khoản 3 Điều 20 Luật Cư trú 2020, một trong những điều kiện quan trọng để người thuê nhà có thể đăng ký thường trú tại địa điểm thuê, mượn hoặc ở nhờ là việc họ phải có được sự đồng ý rõ ràng và hợp pháp từ chủ sở hữu chỗ ở. Sự đồng ý này là một yếu tố quan trọng nhằm đảm bảo tính chất hợp pháp và sự đồng thuận của tất cả các bên liên quan đối với việc cư trú tại địa điểm đó.
• Được sự đồng ý của chủ hộ trong trường hợp cùng gia đình đăng ký thường trú: Nếu người thuê nhà muốn đăng ký thường trú cùng với gia đình đang sinh sống chung, điều kiện cần thiết là họ phải có sự đồng ý của chủ hộ hiện tại. Việc đăng ký thường trú cùng gia đình đó là một quyết định quan trọng và ảnh hưởng đến quyền lợi cư trú của từng thành viên trong gia đình. Do đó, sự đồng ý của chủ hộ là một yếu tố cần được xem xét và bảo đảm tính hợp pháp và công bằng của việc đăng ký này.
• Diện tích nhà ở tối thiểu: Theo Luật Cư trú 2020, một điều kiện quan trọng mà người thuê nhà cần đáp ứng để có thể đăng ký thường trú là bảo đảm diện tích nhà ở tối thiểu. Điều này đòi hỏi người thuê phải tuân thủ mức diện tích nhà ở tối thiểu do Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quy định, với mức không thấp hơn 8m2 sàn cho mỗi người. Việc bảo đảm diện tích nhà ở tối thiểu này là để đảm bảo rằng môi trường sống của người dân đáp ứng được các tiêu chuẩn về an toàn, sức khỏe và phát triển bền vững.

Như vậy, khi đáp ứng đủ các điều kiện nêu trên, người thuê nhà sẽ được phép đăng ký thường trú theo quy định của Luật Cư trú 2020. Việc này giúp họ thể hiện quyền lợi cư trú hợp pháp tại nơi đang sinh sống và tận hưởng các quyền và lợi ích tương đương như các cư dân khác.

2. Lệ phí đăng ký thường trú đối với người thuê nhà

Theo quy định của Thông tư 75/2022/TT-BTC, lệ phí đăng ký thường trú đối với người thuê nhà sẽ được áp dụng theo Biểu mức thu lệ phí đăng ký cư trú. Cụ thể, các mức lệ phí được xác định như sau:

• Trường hợp nộp hồ sơ đăng ký thường trú trực tiếp tại cơ quan chức năng: Người thuê sẽ phải nộp lệ phí là 20.000 VNĐ mỗi lần đăng ký thường trú. Qua việc nộp trực tiếp tại cơ quan, họ sẽ được hướng dẫn và thực hiện các thủ tục liên quan trực tiếp với nhân viên, giúp đảm bảo tính chính xác và nhanh chóng của việc đăng ký.
• Trường hợp nộp hồ sơ đăng ký thường trú qua cổng dịch vụ công trực tuyến (online): Đối với hình thức nộp hồ sơ qua cổng dịch vụ công trực tuyến, người thuê sẽ chỉ phải nộp lệ phí là 10.000 VNĐ mỗi lần đăng ký thường trú. Việc này nhằm thúc đẩy sử dụng công nghệ thông tin trong quá trình thực hiện thủ tục, giúp tiết kiệm thời gian và công sức của người dân.

Như vậy, thông qua việc áp dụng hai mức lệ phí khác nhau tùy thuộc vào hình thức nộp hồ sơ, Thông tư 75 mong muốn tạo điều kiện thuận lợi và đáp ứng linh hoạt nhu cầu của người thuê nhà trong việc đăng ký thường trú, đồng thời khuyến khích sử dụng dịch vụ công trực tuyến hiện đại để thực hiện các thủ tục hành chính.

Lệ phí đăng ký thường trú đối với người thuê nhà có tác dụng quan trọng trong việc hỗ trợ và quản lý quá trình đăng ký thường trú của công dân tại một địa điểm cụ thể. Tác dụng chính của lệ phí đăng ký thường trú bao gồm:

• Hỗ trợ tài chính cho hoạt động quản lý đăng ký thường trú: Tiền thu lệ phí được sử dụng để đầu tư vào các hoạt động quản lý, xử lý hồ sơ và cung cấp dịch vụ đăng ký thường trú. Điều này giúp nâng cao hiệu quả và chất lượng của quá trình đăng ký, đảm bảo thông tin được cập nhật chính xác và đầy đủ trong hệ thống quản lý.
• Khuyến khích việc đăng ký thường trú đúng pháp luật: Thông qua việc áp dụng lệ phí đăng ký, nhà nước mong muốn khuyến khích người dân đăng ký thường trú đúng quy định của pháp luật. Điều này giúp tạo ra môi trường sống ổn định, đảm bảo an ninh và trật tự xã hội, đồng thời thuận tiện trong việc cung cấp các dịch vụ công cộng và chăm sóc cho cư dân.
• Hỗ trợ phát triển cơ sở hạ tầng và dịch vụ công: Khi thu được lệ phí đăng ký, chính quyền có thêm nguồn tài chính để đầu tư vào cơ sở hạ tầng và dịch vụ công cộng tại địa phương. Điều này giúp nâng cao chất lượng cuộc sống cho cư dân và thuận lợi hơn trong việc cung cấp các dịch vụ và tiện ích cơ bản.
• Tạo nguồn thu ngân sách cho địa phương: Lệ phí đăng ký thường trú là một nguồn thu ngân sách quan trọng cho địa phương, giúp tăng cường khả năng tài chính và đáp ứng các nhu cầu phát triển địa phương. Tiền thu được từ lệ phí đăng ký có thể được sử dụng để đầu tư vào các lĩnh vực quan trọng như giáo dục, y tế, cơ sở hạ tầng, và phát triển kinh tế số.

3. Không đăng ký tạm trú, người thuê trọ hay chủ trọ bị phạt?

Trên thực tế khi đi thuê trọ thì chủ trọ sẽ là người chủ động liên hệ để đăng ký tạm trú cho khách thuê. Lý do là vì chủ trọ sẽ quen thuộc với cơ quan Công an địa phương đó hơn. Tuy nhiên, theo như Điều 27 Luật Cư trú năm 2020 thì việc đăng ký tạm trú là nghĩa vụ của công dân đi thuê nhà chứ không nhất thiết phải là chủ nhà. Vì vậy, nếu chủ trọ từ chối hoặc kéo dài thời gian đăng ký tạm trú vì lý do nào đó thì người thuê cần chủ động tự đăng ký tạm trú cho mình.

Mặt khác, tại Điều 13 Thông tư 55/2021/TT-BCA có quy định cụ thể chỉ những trường hợp sau thì công dân không phải tự đăng ký tạm trú mà sẽ do cơ quan, tổ chức chịu trách nhiệm đăng ký: 

Học sinh, sinh viên, học viên đến ở tập trung trong ký túc xá, khu nhà ở của học sinh, sinh viên, học viên; người lao động đến ở tập trung tại các khu nhà ở của người lao động; trẻ em, người khuyết tật, người không nơi nương tựa được nhận nuôi và sinh sống trong cơ sở tín ngưỡng, cơ sở tôn giáo; người được chăm sóc, nuôi dưỡng, trợ giúp tại cơ sở trợ giúp xã hội có thể thực hiện đăng ký tạm trú thông qua cơ quan, tổ chức quản lý trực tiếp chỗ ở đó.

Cơ quan, tổ chức quản lý trực tiếp có trách nhiệm lập danh sách người tạm trú, kèm Tờ khai thay đổi thông tin cư trú của từng người, văn bản đề nghị đăng ký tạm trú trong đó ghi rõ thông tin về chỗ ở hợp pháp và được cơ quan đăng ký cư trú cập nhật thông tin về nơi tạm trú vào Cơ sở dữ liệu về cư trú. Danh sách bao gồm những thông tin cơ bản của từng người: họ, chữ đệm và tên; ngày, tháng, năm sinh; giới tính; số định danh cá nhân và thời hạn tạm trú.

Từ những căn cứ trên có thể kết luận, nếu không thực hiện đăng ký tạm trú thì người chịu phạt ở đây là người đi thuê nhà (nếu họ không thuộc các đối tượng ở Thông tư 55 quy định (bởi họ là công dân đến sinh sống tại chỗ ở hợp pháp ngoài phạm vi đơn vị hành chính cấp xã nơi đã đăng ký thường trú để lao động, học tập hoặc vì mục đích khác từ 30 ngày trở lên).

Mức xử phạt được quy định tại Điều 9 Nghị định số 144/2021/NĐ-CP quy định. Theo đó mức phạt sẽ là phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với hành vi không thực hiện đúng quy định về đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú, xóa đăng ký thường trú, xóa đăng ký tạm trú, tách hộ hoặc điều chỉnh thông tin về cư trú trong Cơ sở dữ liệu về cư trú. 

4. Cách đăng ký tạm trú online cho người thuê nhà ở trọ

Hiện nay công dân có thể lựa chọn hình thức đăng ký tạm trú cho người thuê nhà ở trọ theo hình thức trực tiếp hoặc hình thức online. Tại phần này của bài viết, NP Space sẽ hướng dẫn các bạn cách thức đăng ký tạm trú online cho người thuê nhà ở trọ trên Cổng dịch vụ công quốc gia. Cụ thể:

Hướng dẫn cách đăng ký tạm trú online. Nguồn: Thư viện Pháp luật.

Bước 1: Truy cập vào tài khoản dịch vụ công qua đường dẫn:     

https://dichvucong.dancuquocgia.gov.vn/portal/p/home/dvc-gioi-thieu.html

Bước 2: Đăng nhập tài khoản dịch vụ công.

Trường hợp không có tài khoản dịch vụ công thì có thể thực hiện đăng ký.

Bước 3: Chọn mục “Thủ tục hành chính”.

Bước 4: Nhập cụm từ “Tạm trú” vào ô tìm kiếm và chọn Mục “Đăng ký tạm trú”.

Bước 5: Chọn Mục “Nộp hồ sơ”.

Bước 6: Điền các thông tin có dấu (*).

Lưu ý: Cần điền lần lượt thông tin từ trên xuống mới có thể điền tiếp những nội dung bên dưới. Đối với Mục “Cơ quan thực hiện” khi lựa chọn nơi đăng ký tạm trú hệ thống sẽ tự trả kết quả cơ quan thực hiện.

Bước 7: Tại Mục “Thủ tục thực hiện” có thể lựa chọn một trong hai mục sau để kê khai trường hợp tương ứng và tải lên file các hồ sơ theo Mục 2 – Đăng ký tạm trú lập hộ mới – Đăng ký tạm trú vào hộ đã có.

Bước 8: Chọn hình thức nhận thông báo “Qua email” hoặc “Qua cổng thông tin” và tiến hành cam kết lời khai. Kiểm tra lại thông tin và chọn “Ghi” hoặc “Ghi và gửi”.

Bước 9: Để kiểm tra lại hồ sơ đăng ký tạm trú chọn tại Mục “Tài khoản” sau đó chọn “Quản lý hồ sơ đã nộp” và xem tại Mục “Hồ sơ”.